Црната дудинка од Лесново – помеѓу културата и природата

Во дворот на познатиот Лесновски манастир, веднаш до манастирската врата и до црквата се наоѓа едно од најинтересните заштитени подрачја во Македонија – лесновската црна дудинка. Ова живо дрво спаѓа во групата на најмали по површина заштитени подрачја – поединечни стебла.

Се смета за најстаро стебло од дудинка во Македонија и се работи за алохтон вид. Според дендрохронолошките анализи таа е со старост меѓу 450-600 години. Стеблото од црната дудинка (Morus nigras) се наоѓа на влезот во населеното место Лесново, во дворот на манастирот Свети Гаврил Лесновски на надморска височина од 876 м., во општина Пробиштип.

Во 1962 г., според Републичкиот завод за заштита на споменици на културата, стеблото од црна дудинка во дворното место на Лесновскиот манастир е прогласено за споменик на природата.

Денес, стеблото од дудинката поради својата старост е искривено и полегнато, но се уште е здраво. Фактот што се наоѓа во двор на активен манастир претставува дополнителна заштита за него.

Според најновите истражувања од 2014/2015 година, експертите даваат предлог ова заштитено подрачје од категорија Споменик на природа да се премести во категоријата Природна реткост. Местоположбата на стеблото од црна дудинка, специфичниот и единствен раст и развој и значењето што го има за самиот манастир, се основните причини за потребата од покренување на постапка за прогласување за дудинката за природна реткост.