За Дома

Дома е едукативна еколошка онлајн платформа на Институтот за комуникациски студии.

За ИКС

Мисијата на ИКС е да помогнеме во зајакнувањето на македонската демократија во работата со медиумите, граѓанското општество и јавните институции, едуцирајќи критична јавност која ќе бара поголема транспарентност и отчетност преку вклучување на граѓаните во креирањето јавни политики.

+389 2 3090 004

Празните езера сведочат за климатските промени

17 јануари 2022

Биотоп

Прегледи: 1.316

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni---1-hec-tikves — Македонија се соочува со енергетска криза, а една од причините е што државните институции ги игнорираат климатските промени. Отсуството на стратегија за справување со овој феномен и прекумерното искористување на вештачките акумулации за производство на струја предизвикаа катастрофа, којашто се пролонгира веќе неколку години. ХЕ Тиквеш е лоцирана на Црна Река, околу 27 км возводно од нејзиното вливање во река Вардар во близина на Кавадарци…

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni---2-hec-tikves — Овој хидросистем е со двојна намена, се користи за производство на електрична енергија и за наводнување на Тиквешко Поле, еден од најтоплите и најсушните региони во Македонија. Очигледно е дека нивото на езерото е далеку од посакуваното поради неколкугодишната лоша хидрографска состојба во земјава.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni---3-Strezevo — Слична е состојбата и со хидросистемот Стрежево. Нивото на водата е на неколкукратно пониско ниво отколку во минатото. Со тоа се доведува во опасност снабдувањето со вода за наводнување на обработлива површина, системот за водоснабдување на градот Битола и околните населби, како и снабдување на индустријата со сирова вода.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-4-Mavrovo — Катастрофата е уште поочигледна кај Мавровското езеро. Ова вештачко езеро што некогаш важеше за бисер на Македонија денеска е преполовено и претворено во полиња. Водите што се влеваат во езерото се собираат од површина од над 500 километри квадратни од планининските масиви на Кораб и Шар Планина. Недостигот од вода на овие планини само го истакнува негативното влијание на климатските промени.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-5-Mavrovo — Објектите што беа потопени со полнење на мавровската акумулација денеска се на површината. Ваквите промени имаат несогледливи последици по живиот свет и биодиверзитетот во НП Маврово.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-6-Debarsko-ezero — Тажни се сликите и од Дебарското езеро, коешто во некои делови е претворено во мали рекички. Неодамна, локалната самоуправа во Дебар предупреди дека езерото во некои делови е повлечено односно спуштено за 100 метри, што е незапаметено во изминативе пет децении.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-7-Debarsko-ezero — Катастрофалната состојба од ЕСМ ја образложија со сушните периоди. Оттаму соопштија дека намалување на нивото на езерото има и покрај потпросечното производство на струја и објаснија дека има помал доток на вода од Радика и од Црн Дрим. Имено, испустите од Црн Дрим биле помали за да се одржат потребните коти на вода во Охридското езеро.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-8-Debarsko-ezero — Тоа има влијание врз работата на хидроелектраната Шпиље, којашто се наоѓа на самиот состав на реките Црн Дрим и Радика, па затоа режимот на дотекувањата во акумулацијата зависи од режимот на двете реки.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-9-Debarsko-ezero — Дебарското езеро има волумен од 506.000.000 м3 и корисен волумен од 218.000.000 м3 и некогаш важеше за акумулација најбогата со вода. Денес, ова вештачко езеро „преживува“ на повеќе места во горниот дел.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-10-Debarsko-ezero — Крајбрежјето најдобро покажува колку е намалено нивото на Дебарското езеро.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-11-Debarsko-ezero — Во иднина се очекува климатските промени и сушните периоди да го намалат производството на струја од хидроелектраните на вештачките езера.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-12-Globochica — Влошувањето на хидрографската состојба ќе го намали интересот на туристите за посета на викенд населбите и туристичките места околу вештачките езера како што е Глобочица.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-13-Kozjak — Испразнето е и вештачкото езеро Козјак во близината на Скопје. Акумулацијата е со волумен 550.000.000 м3 вода, од кои корисниот волумен е 260.000.000 м3 вода денеска е далеку од капацитетот.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-14-Kozjak — Браната и хидроелектраната Козјак се лоцирани на реката Треска, на околу 25 км возводно од нејзиното вливање во реката Вардар и на околу 16 км низводно од ХЕ Матка, во близина на Скопје.Освен за производство на струја, нејзината намена е заштита на Скопје од поплави и наводнување на Скопско поле.

Praznite-ezera-svedocat-za-klimatskite-promeni-15-sv.petka — На 1 август 2012 година официјално беше означен почетокот на работењето на хидроелектраната „Света Петка“, еден од најновите и најмодерни капацитети за производство на струја во земјава. Испразнетите акумулации и енергетската криза треба да бидат сигнал дека во иднина климатските промени ќе мора сериозно да се земат предвид при реализација на проекти за искористување на хидропотенцијалот во земјава за производство на струја.

Оваа содржина ја изработи Институтот за комуникациски студии.

Фотографија: Дарко Андоновски
Текст: Владимир Николоски