Заборавените, па „oживеаните“ македонски платани
Република Македонија, иако територијално мала, поседува огромно природно наследство, со какво не можат да се пофалат и многу поголеми земји. Ова природно наследство е создавано низ векови и милениуми, а денес нашата генерација има обврска да го сочува и да го остави на идните поколенија. Министерството за животна средина и просторно планирање, во согласност со своите надлежности е главна институција задолжена да планира и да спроведува активности во правец на заштита на овој сегмент од националното богатство на Македонија. За жал, сведоци сме дека од година во година буџетот за заштита на животната средина е сè помал и помал, но и дека е првиот од каде се кратат средства при секој ребаланс на државниот буџет. Во такви услови процесите за валоризација и ревалоризација на заштитените подрачја течат бавно и покрај ентузијазмот на вработените во Секторот за природа при ова министерство, така што секоја вест за новопокрената постапка во правец на заштита на одредени природни реткости е навистина раритетна.
Во изминатиот период Министерството спроведе активности за валоризација и ревалоризација на 12 поединечни стебла кои со својата старост, амбиентална впечатливост како и изразен изглед претставуваат вредно природно, но истовремено и важно културно-историско наследство на Македонија. Тоа се стебла кои многу векови опстојуваат на овие наши простори и кои одолеале на сите природни предизвици, како и на сите метеоролошки и други непогоди.
Во наредниот период редакцијата на ДОМА ќе се обиде да ги претстави најважните карактеристики на овие исклучителни примероци од македонската дендрофлора.
На околу 36 километри југозападно од Велес на патот кон Богомила, се наоѓа селото Теово. Теово е старо село кое на денешната локација постои повеќе од шест векови. Според археолошките пронајдоци просторот во неговата непосредна околина бил населен уште во византиско време, а во пишани историски документи од 1335 година се спомнува населба Техово, која се наоѓала околу два километри југозападно од денешно село. Нешто подоцна, неколку семејства оттаму се преслиле на сегашната територија на Теово.
Индивидуалните стебла се значајно застапени на листата на подрачја под заштита. За разлика од другите подрачја кои опфажаат поголеми физички пространства, стеблата се мали подрачја, под директно влијание на мноштво фактори и оставени на немарноста на локалното население и на туристите. Со само еден удар од секира или шкорче, може да загубиме природно наследство чија старост се брои во векови. Постојаниот мониторинг, унапредување и заштита на стеблабата е единствен начин за да ја загарантираме нивната иднина.
Фотографија и текст: Дарко Андоновски
