fbpx


За Дома
Дома е едукативна еколошка онлајн платформа на Институтот за комуникациски студии.
За ИКС
IKS
Мисијата на ИКС е да помогнеме во зајакнувањето на македонската демократија во работата со медиумите, граѓанското општество и јавните институции, едуцирајќи критична јавност која ќе бара поголема транспарентност и отчетност преку вклучување на граѓаните во креирањето јавни политики.
+389 2 3090 004
Поврзани страници
Samo Prasaj logo

ResPublica logo
mobile-logo
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime feat

Ќе загубиме ретки гости доколку не ги заштитиме

9 март 2022
Животна средина
Прегледи: 2.466

Волонтери и вработени во Македонското еколошко друштво (МЕД) на почетокот на годинава го спроведоа зимското пребројување на водните птици. Главна цел на таканаречениот зимски цензус е да се увиди дали има разлики во бројноста на птиците низ годините и следствено на тоа да се утврди дали има уништување на нивните живеалишта. Данка Узунова од МЕД открива детали од оваа благородна активност, но и загрижувачки трендови коишто треба да го вклучат алармот за заштита на птиците.

ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 1
Зимското пребројување се фокусира на птиците кои презимуваат на одредени водни тела и влажни живеалишта. Годинава се изброени 36.900 единки од 34 видови водни птици, Пребројувањето вообичааено се врши на 11 локалитети: Преспанско, Охридско, Дојранско езеро, акумулација Мантово, акумулација Паљурци, Велешко езеро, влажни ливади Ѓол, кеј на Вардар во Скопје, Вардарски рид, Стајковско и Смилковско езеро.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 2
Зимската миграција за водните птици е начин да ги преживеат ниските температури во типично поладните предели каде се гнездат (на пример водните прици кои гнездат во северните делови на Европа и околу арткичкиот пол, во зима се преселуваат кон потополите јужни земји како Македонија или други земји од Јужна Европа. Со пребројувањето во Македонија се придонесува кон посеопфатните истражувања за екологијата на тие видови птици како и евентуалните промени во нивната бројност и распространување.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 3
Присуството односно отсуството и разликите во бројност на водните птици кои презимуваат на одредени водни тела и влажни живеалишта низ годините (видливи преку долготраен мониторинг) се индикација дека постои промена во состојбата и квалитетот на водното живеалиште. Тоа е убавото за птиците - способноста да летаат и брзо да менуваат локалитети и живеалишта коишто ќе го поддржат нивниот опстанок ги прави брзи индикатори за состојбата во нивната околина.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 4
Во светот ова пребројување се спроведува од 1967 година, а во нашата земја од 2010 година, под покровителство на МЕД. Пребројувањето на птиците не е финансирано од државата. Станува збор за активност којашто волонтерски ја спроведува МЕД. Слична е практиката и во повеќето од 143-те земји коишто го спроведуваат ова пребројување на годишно ниво.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 5
Резултатите од две независни истражувања од минатата година покажаа шокантно намалувања во бројноста на птиците во Европа и Северна Америка. Истражувачите од Канада и САД направиле преглед на бројноста на птиците во последните 50 години и констатирале дека денес има 3 милијарди возрасни птици помалку. Во Европа од 1980 година наваму се бележи губиток на 600 милиони ворасни птици. Она што е заедничко за овие загуби е дека тие се резултат на промената или загубата на природните живеалишта на птиците.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 6
Во САД и Канада најголем губиток е забележан кај птиците кои живеат во шумски и водни живеалишта (шумите се сечат, водните живеалишта се сушат или се пренаменуваат за друга употреба за човекот). Во Европа тоа се првенствено птиците од обработливите површини (традиционалните пракси на обработување на земјиштето се заменуваат со интензивно, индустријализирано полјоделство) и водните птици.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 7
Европската Црвена листа за птици за 2021 година објавена од BirdLife International ги потврди наодите за намалената бројност на птиците во Европа, САД и Канада. Покрај птиците од обработливите површини, водните птици се група птици кои најбрзо бележат пад во бројноста. За жал, и Македонија го следи трендот на намалена бројност на водни птици којшто е специфичен за Европа.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 8
Најдолготрајното истражување на состојбата со водните птици во Македонија е токму зимското пребројување. Во последните 13 години од спроведувањето на пребројувањето се бележат флуктуации во бројноста на водни птици во зима, првенствено во Преспанско и Дојранско езеро.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 9
Пренамената, уништувањето и загубата на живеалиштата на птиците се најголемата опасност за нив. Со губењето на подрачјата кадешто птиците презимуваат, се гнездат и се хранат се намалува можноста за размножување и опстанок на видовите. Со своите дејствија, луѓето зачестено ги рушат домовите на птиците и ги одземаат или загадуваат нивите, реките и езерата од коишто се прехрануваат. Тоа го прави опстанокот невозможен. Птиците имаат две опции - или да се преселат или да не преживеат.
ke zagubime retki gosti dokolku ne gi zastitime 10
Меѓу итните мерки коишто треба да се спроведат за заштита на птиците се прогласување на повеќе заштитени подрачја кои ќе се управуваат во интерес на заштита и зачувување на птиците и целокупниот биодиверзитет, како и промена на праксата за непланска пренамена и користење на водните тела и влажните ливади околу нив за краткорочна корист за човекот.

Оваа содржина ја изработи Институтот за комуникациски студии.

Фотографија: Тони Стојановски

Сподели

Поврзани објави

skopska crna gora od planina se pretvora vo opasna golina featured

Скопска Црна Гора од планина се претвора во опасна голина
gavolski dzid e delo na prirodata a ne na gavolot featured

Ѓаволски Ѕид е дело на природата, а не на ѓаволот
vo skopje poglednete nagore i nadolu za da vidite div svet featured

Во Скопје погледнете нагоре и надолу за да видите див свет
vevcanski izvori zona na sifonski vrela i prirodni retkosti featured

Вевчански извори – зона на сифонски врела и природни реткости
Doma logo
koristi fakti logo
За нас

– За Дома
– Блогирање
– Политика за користење на колачиња
– Политика за приватност

iks logo
Оваа веб-страница ја одржува Институтот за комуникациски студии.

Контакт:
Јуриј Гагарин 17-1/1

+389 2 3090 004